คำสั่งควบคุม

ในบทก่อนหน้า คุณได้เรียนพื้นฐานของภาษา C++ ไปแล้ว ในบทนี้ คุณจะได้เรียนเกี่ยวกับการควบคุมโปรแกรมโดยการใช้คำสั่งควบคุม อย่างเช่น if, if else, switch, for, while, do-while คำสั่งเหล่านี้ใช้เพื่อควบคุมโปรแกรมเพื่อให้ไปในทิศทางที่เราต้องการ
คำ สั่ง If, if else, และ switch ถูกใช้เพื่อควบคุมโปรแกรมโดยมีเงื่อนไขเป็น expression คำสั่งวนซ้ำ เช่น for, while, และ do-while ถูกใช้เพื่อทำซ้ำส่วนของโค้ดตามเงื่อนไขของมัน

คำสัง If

คำสั่ง if ถูกใช้เพื่อควบคุมโปรแกรมกับเงื่อนไขที่กำหนด โค้ดในบล็อคของ คำสั่ง If จะทำงานถ้าเงื่อนไขตรงหรือเป็นจริง

int n = 10;
if (n == 10) {
    cout << "n is 10";
}

ในตัวอย่างนี้ เราได้ใช้ if เพื่อตรวจสอบว่าตัวแปร n เท่ากับ 10 หรือไม่ ถ้ามันตรงกับเงื่อนไข โปรแกรมจะทำงานในบล็อคของ If คือ cout << "n is 10".

คำสั่ง If else

คำ สั่ง If else นั้นคล้ายกับคำสั่ง if คำสั่ง Else เพื่อทำเงื่อนไขที่นอกเหลือจากเงื่อนไขอื่นทั้งหมด และมันจะต้องเริ่มต้นด้วยคำสั่ง if เสมอ

int m = -1;
if (n < 0) {
    cout << "Negative number.";
}
else if (n > 0) {
    cout << "Positive number.";
}
else {
   cout << "Zero number";
}

ในตัวอย่าง คำสั่ง If สามารถมีเงื่อไนได้หลายอันดดยการใช้ if else () เงื่อนไขสุดท้ายคืแ else ซึ่งมันจะทำงานเมื่อไม่ตรงกับเงื่อนไขใดๆ ก่อนหน้า ในโค้ด เรามีตัวแปร m ซึ่งมีข้อมูลเป็นแบบ integer โปรแกรมของเรานั้นจะตรวจสอบว่า m เป็นจำนวนเต็มบวก เต็มลบ หรือศูนย์
มากไปกว่านั้น expression สามารถมีได้หลายเงื่อนไข โดยการใช้ตัวดำเนินการตรรกะ

int a = 12;
int b = 5;
if (a > 10 && b % 2 == 0) {
    cout << "a is greater than 10 and b is even number.";
}
 else {
    cout << "Other condition";
}

ในตัวอย่างนั้นใช้หลายเงื่อนไขและผลลัพธ์ของโปรแกรมจะเป็น "Other condition" เพราะว่า a นั้นมากกว่า 10 แต่ b นั้นไม่เป็นจำนวนคู่ คุณสามารถเพิ่มเงื่อนไขได้อีกตามที่คุณต้องการ

คำสั่ง Switch case

คำสั่ง switch-case นั้นคล้ายกับ คำสั่ง If-else เป้าหมายของมันเพื่อตรวจสอบกับค่าคงที่ นี่เป็นตัวอย่างการใช้คำสั่ง switch

switch (n) {
    case 1:
        cout << "n is 1";
        break;
    case 2:
        cout << "n is 2";
        break;
   default:
        cout << "Unknown n";
}

Switch expression สามารถมีได้แค่หนึ่งค่าเพื่อประเมิน คำสั่ง case เป็นคำสั่งเงื่อนไขเพื่อเปรียบเทียบค่า ในตัวอย่าง case 1: จะทำงานเมื่อ n มีค่าเท่ากับ 1 หลังจากคำสั่งด้านล่างเราต้องใส่คำสั่ง break เพื่อหยุดสำหรับแต่ละ case คำสั่ง default นั้นเป็นทางเลือกเมื่อโปรแกรมไม่ตรงกับเงื่อนไขใดๆ ก่อนหน้า
ในตัวอย่าง มันสามารถถูกเขียนโดยการใช้คำสั่ง if-else ได้ดังด้านล่างนี้

#include <iostream>
using namespace std;

int main () 
{
    if (n == 1) {
        cout << "n is 1";
    }
    else if (n == 2) {
        cout << "n is 2";
    }
    else {
        cout << "Unknown n";
    }
    return 0;
}

คำสั่ง while loop

ลูปที่ง่ายและพื้นฐานที่สุดในภาษา C++ นั้นคือ while loop ซึ่งมีรูปแบบการใช้งานคือ

while (expression) {
    statements
}

คำ สั่ง while-loop ใช้เพื่อทำสั่งโค้ดของโปรแกรมในขณะที่ expression เป็นจริง true และมันจะสิ้นสุดการทำงานเมื่อ expression ไม่เท็จและออกจาก while-loop และทำคำสั่งอื่นต่อไป

#include <iostream>
using namespace std;

int main ()
{
    int n = 1;
    while (n <= 10) {
        cout << n << ",";
        n++;
    }
    cout << " end loop";
    return 0;
}

ใน ตัวอย่าง โปรแกรมจะนับจาก 1 ถึง 10 เราได้ประกาศตัวแปร n และกำหนดค่าให้เป็น 1 ก่อนที่มันจะเข้าไปในทำงานใน while-loop while-loop จะทำการตรวจสอบ expression และเข้าสู่ถ้าเงื่อนไขยังคงเป็นจริง; และแสดงค่า n ออกทางจอภาพและเพิ่มค่า n ขึ้น 1 จนกว่า nจะเพิ่มไปถึง 10 ซึ่งจะทำให้ expression และโปรแกรมจะออกจาก loop และทำสั่งอื่นต่อไป
และนี่เป็นผลลัพธ์เมื่อรันโปรแกรม

1,2,3,4,5,6,7,8,9,10, end loop

คำสั่ง do-while loop

ลูปที่คล้ายกับ while-loop คือ do-while ลูป มันมีรูปแบบดังนี้

do {
    statements
} while (condition);

มัน ทำงานเหมือน while loop ยกเว้นในการเปรียบเทียบเงื่อนไขจะทำตอนท้ายหลังจากสิ้นสุดคำสั่งในลูป นั่นหมายความว่า do-while loop จะต้องทำงานอย่างน้อยหนึ่งรอบแน่นอน มันมักจะใช้กับโปรแกรมที่จำเป็นต้องรับค่าจากผู้ใช้ก่อนที่จะทำอย่างอื่นต่อ ไป มาดูตัวอย่างที่ง่ายๆ

#include <iostream>
using namespace std;

int main ()
{
    char ch;
    do {
        cout << "Enter 'n' to exit loop: ";
        cin >> ch;
    } while (ch != 'n');
    cout << "Exit from the loop.";
    return 0;
}

โปรแกรม ข้างบนต้องการรับค่าจากผู้ใช้ expression ของมันต้องการตัวอักษร 'n' character เพื่อออกจากลูป นี่คือผลลัพธ์ของโปรแกรมเมื่อได้ทดสอบ คุณสามารถลองดูได้เช่นกัน

Enter 'n' to exit loop: a
Enter 'n' to exit loop: b
Enter 'n' to exit loop: c
Enter 'n' to exit loop: n
Exit from the loop.

คำสั่ง for loop

for loop เป็นลูปที่มีการวนรอบเป็นจำนวนที่แน่นอน รูปแบบของมันคือ

for (initialize; condition; increase) {
    statements
}

for loop เป็นลูปที่สามารถวนรอบตามตัวเลขที่กำหนดได้ มันทำงานเหมือน while-loop มันจะวนซ้ำจนกว่า expressionจะเป็นเท็จ นอกจากนั้น เรายังสามารถประกาศตัวแปรเริ่มต้น สร้าง expression เพิ่มและลดค่าก่อนที่ลูปจะเริ่ม
ตัวอย่างการนับตัวเลขโดยการใช้ for loop

#include <iostream>
using namespace std;

int main ()
{
    for (int n = 1; n <= 10; n++) {
        cout << n << ",";
    }
    cout << " end loop";
    return 0;
}

และนี่เป็นผลลัพธ์เมื่อเรารันโปรแกรม ซึ่งมันเป็นโปรแกรมเดียวกันกับตัวอย่างของ while-loop ก่อนหน้า

1,2,3,4,5,6,7,8,9,10, end loop

คำสั่ง break

คำสั่ง break เพื่อจบลูปในทันที และมันไม่สนใจว่า expression จะเป็นจริงหรือไม่

#include <iostream>
using namespace std;

int main ()
{
    for (int n = 1; n <= 10; n++) {
        if(n == 5) break;
        cout << n << ",";
    }
    cout << " end loop";
    return 0;
}

จากตัวอย่างข้างบน โปรแกรมจะออกจากลูปเมื่อ n มีค่าเท่ากับ 5 คำสั่ง break สามารถใช้กับลูป เช่น for, while, do-while, switch และอื่นๆ และผลลัพธ์การทำงานจะเป็นดังนี้

1,2,3,4, end loop

คำสั่ง continue

ไม่เหมือนคำสั่ง break คำสั่ง continue ถูกใช้เพื่อข้ามการทำงานในรอบปัจจุบัน ซึ่งจะไม่ทำคำสั่งหลังจากมันและไปเริ่มรอบถัดไป

#include <iostream>
using namespace std;

int main ()
{
    for (int n = 1; n <= 10; n++) {
        if(n % 2 == 0) continue;
        cout << n << ",";
    }
    cout << " end loop";
    return 0;
}

โปรแกรมจะข้ามลูปถ้า n เป็นตัวเลขคู่

1, 3, 5, 7, 9, end loop

ใน บทนี้ เราได้ครอบคลุมเนื้อหาพื้นฐานของคำสั่งควบคุมโปรแกรม ซึ่งเป็นเครื่องมีที่มีประโยชน์เพื่อช่วยให้เราควบคุมโปรแกรมให้เป็นไปตาม ที่ต้องการได้